سیستم شستشو CIP

سیستم شستشوی CIP:

سیستم شستشو در محل برای تمیز کردن سطوح داخلی لوله‌ها، مجراها، تجهیزات، فیلترها و اتصالات دستگاهها در کارخانجات بدون نیاز به نیروی انسانی مورد استفاده قرار میگیرد.CIP مخفف “Cleaning In Place”  یا سیستم شستشو در محل می‌باشد و سیستمی است که برای تمیز کردن سطوح داخلی تجهیزات فرآیند مانند مخازن، لوله‌ها و شیرها بدون جدا کردن آنها استفاده می‌شود.

سیستم CIP معمولاً در صنایع غذایی، آشامیدنی، دارویی و شیمیایی برای حفظ پاکیزگی و بهداشت تجهیزات مورد استفاده در تولید استفاده می شود.

کاربرد سیستم CIP:

فرایند CIP یا Cleaning In – Place به معنای چرخاندن آب و مواد شیمیایی درون لوله‌ها و تجهیزات است، به ترتیبی که بدون نیاز به باز شدن هیچ بخشی از لوله‌ها و ماشین‌ها، امکان شستشوی آن‌ها فراهم می‌شود. عبور جریان پرسرعت از داخل لوله‌ها، سایشی را به دیواره اعمال می‌کند که باعث کنده شدن تمام رسوبات می‌گردد.

فرآیند دستگاه CIP:

بنابر دایره سینزر، ضمانت صحت انجام سی آی پی منوط به کنترل 4 پارامتر دما، غلظت، زمان و سرعت است که این امر می‌بایست توسط سیستم کنترل یونیت صورت پذیرد. استفاده از حداقل سه تانک (سود – اسید و آب استریل) قطعا در سیستم توصیه می‌شود. چنانچه فشار آب کارخانه محدود باشد و واحد آب‌رسانی قادر به تامین آب مورد نیاز با شدت و فشار مطلوب در زمان‌های آب‌کشی نباشد، حتما باید یک مخزن هم جداگانه برای ذخیره آب خام در طراحی لحاظ گردد. با توجه به کمبود شدید منابع آبی و نیاز به صرفه‌جویی هرچه بیشتر در این زمینه، می‌توان تانک دیگری را به آب بازیافتی از مراحل آب‌کشی سود و اسید اختصاص داد، این آب را می‌توان در سیکل بعدی سی ای پی و برای آب‌کشی اولیه استفاده کرد. لذا کامل‌ترین طراحی ممکن برای واحد CIP شامل 5 تانک، سود – اسید – آب خام – آب استریل و آب ریکاوری می‌باشد که البته با توجه به بودجه و شرایط کاری و نیازمندی مشتریان قابل تغییر است. فرآیند سی آی پی با آب‌کشی اولیه خطوط و خارج کردن مانده محصولات از لوله و تجهیزات آغاز می‌شود. 

در طراحی 5 تانکه، می‌توان از آب مخزن ریکاوری برای این‌ منظور استفاده کرد. سپس سود با غلظت مناسب (1.5~ 0.5) به خط ارسال تزریق شده و این جریان پس از عبور از مبدل حرارتی به دما مطلوب رسانده می‌شود (75 C). جریان سود پس از عبور از لوله و تجهیزات مورد نظر از طریق مسیر بازگشت به تانک سود هدایت می‌شود. مبنای شمارش زمان، رسیدن دما و غلظت جریان برگشتی به حداقل‌های تعریف شده در سیستم کنترل است و چنان‌چه این حداقل‌ها تامین نشوند سیستم کنترل شمارش زمان را به تاخیر می‌اندازد. پس از پایان این مرحله آب‌کشی میانی انجام می‌شود. در طراحی 5 تانکه آب برگشتی را می‌توان در تانک آب بازیافتی جمع کرد و از هدر رفت آن جلوگیری کرد. اسید‌شویی گام بعدی کار است. همانند مرحله سودشوئی، اسید به خط ارسال تزریق شده و با عبور دادن جریان اسید از داخل مبدل بخار دمای آن کنترل می‌شود. 

هدف سیستم شستشوی CIP چیست؟

هدف اصلی سیستم CIP تمیز کردن سطوح غیر قابل دسترس, برای دستیابی به یک بهداشت قوی و موثر با تمرکز بروی زمان˓ عمل˓ موادشیمیایی و دما انجام می گیرد. در نتیجه فرآیند سیستم شستشوی CIP تاسیسات˓ در کیفیت و خلوص محصول نهایی بسیار موثر است. شامل خطوط انتقال محصول، مخازن فرآوری، هموژنایزر، میکسر، مخلوط کن و پرکننده ها می باشد.کار تمیز کردن، شستشو در محل و ضدعفونی منابع و پمپ ها را از طریق همان مسیرهای لوله کشی محصول انجام می دهد. اینکار˓ برای از بین بردن آلودگی های تجهیزات در تمام سطوح داخلی آن ها انجام می شود.

مزایای سیستم شستشوی CIP:

سیستم شستشو در محل دارای مزایای فراوانی است که در زیر به چند مورد از آن می پردازیم:

• سیستم شستشوی CIP اشتباهات را به حداقل می رساند. تمیز کردن خودکار احتمال خطای انسانی را کاهش می دهد.
• سیستم CIP کارکنان را ایمن نگه می دارد؛ با دارا بودن محلول های تمیز کننده در درون سیستم، میزان تماس پرسنل با مواد شیمیایی کاهش می یابد.
• سیستم CIP زمان تولید را بیشتر می کند. سیستم CIP با ایجاد یک مکانیسم سریع در ضدعفونی، زمان بیشتری برای تولید محصول صرف می کند.
• افزایش کیفیت محصول؛ تمیز کردن قابل اطمینان و قابل تکرار به معنای کیفیت و ثبات پایدار محصول نهایی است.
• کشش سطحی آب را کاهش می یابد، و نفوذ محلول تمیز کننده به جامدات راحت تر می شود.
• شکستن نیروهای پیوند بین جامدات و سطح داخل سیستم
• چربی ها را نرم می کند تا بتواند آنها را از بین ببرد.
• برای تمیز کردن آسان تر جامدات را حل می کند.
• برای انتقال راحت تر جامدات بوسیله محلول گندزدا، امولسیون می کند.

عملیات ضدعفونی کردن سیستم شستشوی CIP:

همانطورکه گفته شد CIP Systems کار تمیز کردن، شستشو در محل و ضدعفونی منابع و پمپ ها را از طریق همان مسیرهای لوله کشی محصول برای از بین بردن آلودگی های تجهیزات در تمام سطوح داخلی آن ها انجام می دهد.

1. در این مسیر باید از ضدعفونی کننده های خاص و سطح بالا استفاده شود. زیرا سیستم شستشوی CIP بیشتر در کارخانه هایی استفاده می شود که بیشتر شامل کارخانه های مواد غذایی و یا در ارتباط با مواد غذایی و بهداشتی می باشند.
2. اگرچه بعضی کارخانه جات هنوز هم از نظافت دستی و نیروی انسانی برای ضدعفونی و تمیز کردن به جای سیستم CIP استفاده می کنند. با این حال میزان دقیق انجام آن و زمان تکرار فرایند را در نظر نمی گیرند. این نوع تمیز کردن اشتباهات و غفلت را در روند سیستم CIP افزایش می دهند. فرایندهای خودکارسیستم شستشوی CIP با اجازه دادن به کامپیوتر برای انجام هر بار عملیات از دستورالعمل هایی مشخص پیروی می کند.
3. این دستورالعمل ها خطاها را کاهش می دهد.سیستم شستشوی CIP یا ضدعفونی و شستشو در محلاگر این پارامترها و دستور العمل ها انجام نشوند. سیستم هوشمند CIP هشدار می دهد تا نشان دهد کدام مناطق از حد استاندارد خارج شده اند.
4. علاوه بر سازگاری و تکرارپذیری سیستم CIP ردیابی و ضبط داده ها به دلیل قانون مدرن سازی ایمنی مواد غذایی (FSMA) بسیار مهم هستند. گزارش داده های دقیق اطلاعات لازم برای اثبات اعتبار عملیات تمیز کردن را فراهم می کند. جنبه ای که در عملیات سیستمیک محصول بسیار مهم است. یک سیستم CIP خوب امکان ردیابی و ثبت کلیه پارامترهای مهم را فراهم می کند.

اهمیت استفاده از مواد شیمیایی در چرخه های سیستم شستشوی CIP:

سیستم های شستشو در محل، کار تمیز کردن، شستشو در محل و ضدعفونی منابع و پمپ ها را از طریق همان مسیرهای لوله کشی محصول برای از بین بردن آلودگی های تجهیزات در تمام سطوح داخلی آن ها انجام می دهد. در این مسیر باید از ضدعفونی کننده های خاص و سطح بالا استفاده شود. زیرا سیستم CIP بیشتر در کارخانه هایی استفاده می شود که بیشتر شامل کارخانه های مواد غذایی و یا در ارتباط با مواد غذایی و بهداشتی می باشند. پس ضدعفونی این نواحی برای سلامت انسانی بسیار مهم هستند.

مواد شیمیایی رایج در سیستم های CIP:

درحال حاضر متغیرهای زیادی که برای انتخاب مواد شیمیایی مناسب برای هر برنامه سیستم شستشوی CIP استفاده می شود.  مواد شیمیایی که در سیستم شستشوی CIP استفاده میشود شامل موارد زیر هستند:

• سوزاننده
• اسید
• ضدعفونی کننده

فواید استفاده از پراستیک اسید در سیستم شستشوی CIP:

پراستیک اسید با اکسید کردن غشای سلولی بیرونی میکروارگانیسم ها عمل می کند. مکانیسم اکسیداسیون شامل انتقال الکترون است. این محلول از طریق تخریب غشای سلولی، پاتوژن ها را از بین می برند.

• دوستدار محیط زیست
• عدم ایجاد باقی مانده مضر
• حذف مواد سمی و تمامی آلودگی های موجود